Guuëks
Viktôr De Herder was van de Skavoljestroeët ien Uuëtiengen. Aj és ie op de lésn dag va verlei-e joeër ie ien Guuëk begrôven. Neigenntaggeteg was 'n. Aj èè moeë 'n monjdj ien Eèkenborg geweist…
Viktôr was aadstrèèder van den twieëden uirlog. En vantèèd vertéljn aj doeë wél ne kieë van.
Ien '40 wiern ien Uuëtiengen, gelék as op 'n ander, de joenges bienegeroêpen. Ze kreigen tèùs nen brief da ze dânn dag oem dei uûr ien uile kazérne moeste zèèn. Alleman â ien Uuëtiengen zèèn brief al gad. Moeë Viktôr niê. A was ter oemgerest ien. Moeë op nen achternoên kwam de sjampètter mei zèè vlou gerei-en. A smeit z'n bieën ouver zèè vlou én a brocht Viktôr zèènn brief bienn. Viktôr ze moêder begoest te jammern én te lammeteirn én ze belouvn da ze achterwés te voêt nen bèèwég noeë Ôzliêvraaken van Alle zou doên as Viktôr gezond én wél mocht weirkommen èùt 'n uirlog.
Moeë Viktôr zâ: ""Och, moêder, ge gotj oeën 't of va Vannuivel al moête weirkieërn."" Dat was meskiên twieë-onderd mèèters van uiln èùs.
En 's anderndôs vertrokken al de joenges mei den tram noeë Lérrebeik én noeë Brussel én van van doeë goenk élk noeë zèèn ieënèèd.
Viktôr trok noeë 't Albertkanoeël. Den uirlog brak èùt. Den Dosj was te stérk én 't Béljsj lèèger moest achterèùt. No achttieng dôgen was 'n uirlog gedoeën. Viktôr wier krèègsgevangen gemokt. Moeë aj mèùzn der vanonder én kwamp ien Vrankrèèk terécht.
Op 't lést van oguustes '40 was 'n venèèr tèùs. In '41 traadn aj. Ze woenjn op de Zôvelbérg ien Vielezjieël. Aj zocht wérk ien de fos. 't Was 't béste wérk niê: 't was gevoeërlek, oemgezond én altèè nachtwérk. Mei zèè vlou reit 'n noeë de stoeëse van den trèèn ien Jèèrn én vandoeë noeë de Woeëln. 't Was niê gemakkelek. Moeë de Dosjke liêtn de mèènwérkers gerest. Ander joenges wiern opgèèst oem ien Dosjland ien de meniêsefabrieken te goeën wérken…En dei wiern geboembardeid.
Viktôr was ne genèèrege ménsj: aj wérkn gèèrn.
As 'n 's mérges tèùs kwamp va ze wérk, dèèn sliep 'n. Moeë ien 'n achternoên dèèn verdienjn aj gèèrn ne sént bâ. Aj mokn stieënpuutn, woeëterpuutn.
Op ne kieë was 'n zuuë ne puut oeën 't steiken ien 'n wâ achter 'n èùs. Twieë joenges van achttieng joeër èùt z'n gebuûrn ielpen. Ze moeste wél oppasn, want de Dosjke â-en uiln opgèèst, moeë z' â-en uile gestopt. Ze wiere gezocht.
Viktôr groef mei 'n skiep mei ne kette steil de jèèr wég onder 'n betongen bèùs. Dei joenges oljn mei 'n wénje de ieëmers jèèr bouven én goutn dei ewa voejer èùt. En ze ielpe Viktôr 'n nuû bèùs op ui plosj léggen.
De léste bèùs lâ op ui plosj. Al mei ne kieë riep Viktôr van benein ien de puut: ""Woëter! Olj mâ op!"" En de twieë joenges begoesn oeën de wénje te droeën oem Viktôr ien 'n ieëmer bouven t' oeëln.
As 'n ieëmer mei Viktôr doeë-ien bekânst bouve was, dèèn zogen dei twieë joenges in ieën kieë ne zwétn otou afkommen. Aj viel stiele oen de bolje van de wâ. Ze zogen dat er twieë mann ien zôtn. En de twieë joenges pâzn alle twieë da 't Dosjke woeërn. In paniek liête ze den droeër van de wénje los. De kuuër roln af én den ieëmer én Viktôr plasjn benéng ien 't woeëter.
De twieë joenges begoesn te gétteln tot achter d' ôg. Van doeë zôge ze oê dat de sjoffèùr èùtstapn, de kap van de motèùr opefn én weir toê dei én voesjreid.
De twieë joenges liêpen noeë de stieëpuut oem Viktôr doeë-èùt te krèègen. Aj koest er niê mei laggen. 't Was de léste kieë da ze em mochn elpen…